Van Zuiderzee naar IJsselmeer, de stand van zaken.
De jaarlijkse Netwerkdag van het Netwerk Historisch Cultuurlandschap is dit jaar op vrijdag 18 november. We ontmoeten elkaar in Hotel Restaurant Het Rechthuis, Googweg 1 te Muiderberg.
Na de dialogen over de toekomst van het IJsselmeer is één ding wel duidelijk geworden: we weten veel van het gebied, maar waar is de samenhang? Ook werd duidelijk dat de plannenmakers het IJsselmeer toch het liefst zien als een braakliggend water, water zonder geschiedenis en water waar alles kan. We benutten deze dag om een beter cultuurhistorische beeld van het IJsselmeer te krijgen. We hebben een mooi programma opgesteld met twee blokken sprekers en daartussen een wandeling.
Programma
09:30 uur: inloop met koffie;
10:00 uur: aanvang lezingen;
- Welkom door Hans Renes, voorzitter van Stichting Netwerk Historisch Cultuurlandschap;
- Introductie op het programma door dagvoorzitter Guus Borger;
- Film: "De Watersnoodramp van 1916". Honderd jaar geleden, extreem hoog water in de Zuiderzee door aanhoudende noordwestenwind. Dagenlange regen had bovendien de slecht onderhouden dijken verslapt. Noordwaarts ruimende wind joeg in de ochtend van 14 januari 1916 het water over de Waterlandse Zeedijk, die bij Katwoude en Uitdam brak. Hierdoor liep praktisch de hele regio Waterland onder. Tussen Zaandam, Purmerend en Edam tot aan het IJ bij Amsterdam had het water vrij spel. Met dank aan het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen.
- Yftinus van Popta, Promovendus maritieme archeologie bij de Rijksuniversiteit Groningen: "Het maritieme cultuurlandschap van de Zuiderzee tussen 1100 en 1400 AD: een ruimtelijke reconstructie van een dynamisch landschap". Het noordoostelijke deel van het Zuiderzeebekken transformeerde in de late middeleeuwen grofweg van een veengebied naar open zee. In dit veengebied lagen verschillende nederzettingen die door toedoen van enkele zware stormvloeden verdronken. Hoewel de provincie Flevoland claimt het 'grootste droge scheepskerkhof ter wereld' te zijn, valt er in dit gebied dus veel meer te onderzoeken dan alleen scheepswrakken: verdronken dorpen, verdwenen eilanden, landafslag, scheepvaart, etc. Met behulp van archeologische, geologische, geografische en historische datasets wordt, binnen het overkoepelende concept van het maritieme cultuurlandschap, op een ruimtelijke manier een reconstructie van het noordoostelijke Zuiderzeegebied gemaakt.
- Jan Neefjes, historisch geograaf bureau Overland "Zuiderzeeverschijnselen aan de Randmeerkust." Het ontstaan en de uitbreiding van de Zuiderzee is van grote invloed geweest op de landschapsontwikkeling direct rond de Zuiderzee. Dat heeft ons een aantal bijzondere landschappen opgeleverd, met nog vele vragen over de ontstaanswijze ervan. Jan geeft een aantal voorbeelden aan de Randmeerkust.
Het tweede deel van de bijdrage van Jan Neefjes betreft een inventarisatie, waarbij de deelnemers van de dag aan het werk worden gezet. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed gaat samen met verschillende provinciale erfgoedhuizen binnen de Gebiedsagenda IJsselmeer 2050 ruimtelijke plannenmakers voeden met kennis over historisch-landschappelijke waarden van het IJsselmeergebied. Wat willen we meegeven aan de plannenmakers, en wat vinden de aanwezigen? Een inventarisatie.
12:30 uur: lunch en daarna wandelen en een bezoek aan Kerk aan Zee.
14:30 uur: vervolg lezingen;
- Jan Neefjes: korte toelichting op de inventarisatie van de deelnemers.
- Minke Walda; onderzoeker bij Bureau Steenhuis Meurs. 'Krimp rond Zuiderzee; de ruimtelijke gevolgen en de omgang met economische neergang en krimp in de steden Hoorn en Enkhuizen in de periode 1650-1850'.
- Albert Oost , als docent verbonden aan de Universiteit van Utrecht faculteit Geowetenschappen, Holoceen-expert: ‘Het Witte Hart van Nederland: de Zuiderzee; Nieuw interdisciplinair onderzoek naar de geologie, archeologie en landschapsgeschiedenis van een middeleeuws maritiem landschap (ca. 800 – ca. 1600)’.
- Eric Luiten; landschapsarchitect en tot voor korte Rijksadviseur voor het Landschap en het Water: 'IJsselmeerserenade (v/h Zuiderzeeballade), Samenhang en focus in een groot landschap".
16:15 uur: netwerkborrel
Inlichtingen en opgeven
Met deze link kunt zich opgeven: http://cultureelerfgoed.nl/node/2468 Uw opgave wordt definitief als wij €40,- (studenten €25,-) ontvangen hebben op de bankrekeningvan Stichting Netwerk Historisch Cultuurlandschap: NL15 TRIO 0786 7731 70 o.v.v. netwerkdag 2016. Dit bedrag is inclusief de lunch en de borrel.
Inlichtingen over deze dag: Arne Haytsma a.haytsma@cultureelerfgoed.nl